หากแท้จริงแล้ว Podcast ไม่ได้เพิ่งเริ่มมีในโลกเรา แต่มันมีมานานมากแล้วตั้งแต่ช่วงปี 1980 เลยนั่นแหละ ซึ่งมีลักษณะไม่ต่างจากการจัดรายการวิทยุ หรือการเล่าเรื่องราวคล้ายๆกับบล็อค (Blog) โดยเปลี่ยนจากช่องสัญญาคลื่น FM หรือ AM เป็นระบบเสียงดิจิทัล ที่สามารถเลือกฟังได้เพียงปลายนิ้วสัมผัส ทำให้ต้องใช้เวลากว่า 20+ ปีที่ทำให้เกิด Podcast เทรนด์ ในปัจจุบัน และสามารถเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว ด้วยความง่าย สะดวกสบายของการเข้าถึงอินเตอร์เน็ต และเครื่องมืออย่างมือถือที่มีใช้กันแทบจะทุกคนแล้ว
การเปลี่ยนไปของสื่อหลักอย่างวิทยุ ไม่ว่าจะเป็นรายการเพลง หรือรายการข่าวพูดคุย ล้วนต้องเจอกับคู่ต่อสู้อย่างช่อง streaming ที่ไม่ต้องโทรไปขอเพลงอีกต่อไป ผู้ฟังสามารถที่จะเลือกเพลงที่เขาต้องการ ได้ในทุกโอกาส ทุกเวลา ซึ่งในช่วงปี 2000 โลกจะได้ฮือฮากับ iPod ซึ่งเป็นเครื่องเล่น mp3 ที่ก้าวมาดังที่สุดในยุคนั้น และไม่นานในปี 2005 แอปเปิ้ลก็เพิ่ม podcasting ลงใน iTune (ซึ่งอาจจะเป็นที่มาของการใช้คำว่า pod ก็เป็นไปได้)
การเข้ามาของระบบ streaming จึง disrupt วงการสื่อดั้งเดิมมากมาย ไม่ว่าจะเป็นช่องทีวี เคเบิ้ลทีวี สถานีวิทยุ ฯลฯ อีกมากมาย ซึ่งเมื่อพฤติกรรมผู้เสพสื่อเปลี่ยนไปแล้ว เหล่าสินค้าและแบรนด์ก็เลือกที่จะข้ามไปสู่แพลตฟอร์มใหม่กันมากขึ้น เพราะการโฆษณาผ่านสื่อยุคใหม่นั้นง่ายและเห็นผลชัดเจน วัดผลเป็นตัวเลขได้ เจาะกลุ่มลูกค้าได้สะดวกมากยิ่งขึ้น และนี่คือเม็ดเงินที่ทำให้เกิดแรงผลักดันสื่อยุคใหม่อย่างมากมาย
และหนึ่งในนั้นคือ Podcast
Podcast กำลังเข้าถึงกลุ่มคนรุ่นใหม่
ปฏิเสธไม่ได้เลยว่า เมือเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลง กลุ่มคนรุ่นใหม่คือผู้ใช้งานหลัก เฉกเช่นเดียวกับสื่ออย่าง podcast ที่หากไปถามญาติผู้ใหญ่คงไม่ค่อยมีคนเข้าใจเท่าใดนัก โดยจากข้อมูลจากสื่อต่างประเทศพบว่า ในสหรัฐอเมริกา กลุ่มผู้ใช้งาน podcast หลักเป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่ มากถึงประมาณ 54% ของอายุ 18-24 ปีนั้นเป็นผู้ฟัง podcast และมากถึง 53% ในกลุ่มอายุ 25-34 ก็ฟัง podcast ด้วยเช่นกัน
โดยข้อมูลเปรียบเทียบจากต่างประเทศ ให้ข้อมูลไว้น่าสนใจดังนี้
สิ่งเหล่านี้แสดงให้เห็นชัดเจนถึงพฤติกรรมคนรุ่นใหม่ ที่ใช้แพลตฟอร์มการ streaming ข้อมูลมากกว่า คนที่อายุมากแล้ว ทั้งนี้คนที่อายุมากแล้วนั้นก็ยังใช้แพลตฟอร์มเดิมอย่างวิทยุอยู่
หมายความว่า หากกลุ่มเป้าหมายผู้ฟัง ไม่ตรงกับประชากรที่ต้องการ podcast อาจจะไม่ใช่ช่องทางที่ตอบโจทย์เสมอไป เช่น รายการสำหรับผู้สูงวัย เป็นต้น
Podcast ในไทย อาจจะยังไม่ใช่ช่องทางหลัก
แม้ว่าจะเป็นสื่อยอดนิยมอันนึงในต่างประเทศ หากแต่ในไทยนั้น การฟัง podcast อาจยังไม่แพร่หลายเท่าที่คาดหวังไว้ โดยเมื่อเปรียบเทียบกับ สื่อออนไลน์อื่นอย่างเช่น youtube หรือ ฟังเพลง streaming การฟัง podcast ยังมีสัดส่วนที่น้อยกว่า ซึ่งมีเพียง 44% ของจำนวนผู้ใช้สื่อออนไลน์เมื่อเทียบกับ 68% ที่เลือกฟัง เพลงออนไลน์ และ 99% คือการดูวีดีโอ
แต่ถึงผู้ชมส่วนใหญ่ยังคงวนเวียนอยู่บนแพลตฟอร์มวีดีโอ ผลการค้นคว้าระบุว่า มีผู้ชมในกลุ่มตัวอย่างกว่า 43% ระบุว่าเขาเคยได้ใช้ Youtube ในการค้นหาวีดีโอที่เป็น podcast ซึ่งนั่น มากว่าผู้ที่ระบุว่าใช้ Apple Podcast ที่ 34% และ Spotify ที่ 23% ด้วยซ้ำ
ด้วยเหตุนี้ ผู้จัด podcast หลายรายก็จึงมีการจัดช่องในรูปแบบวีดีโอเพื่อเพิ่มอีกช่องทางการรับรู้ผ่าน Youtube ไว้อีกด้วย แต่อย่างไรก็ตามผู้ฟังผ่าน Youtube จะแตกต่างกับ ผู้ใช้ผ่าน Apple Podcast อยู่พอสมควร โดยมีการระบุในการค้นคว้าไว้ว่า ผู้ฟังกลุ่ม Apple Podcast ถือเป็นกลุ่มผู้นำที่มีความสม่ำเสมอต่อการฟังสูง โดยมีการกลับมารับฟังอย่างต่อเนื่อง มากกว่า 5 ชั่วโมงต่อสัปดาห์
การฟัง podcast ส่วนใหญ่เกิดขึ้นที่บ้าน
ข้อมูลจากเว็บไซต์ต่างชาติได้รวบรวมสถิติของทางฝั่งประเทศอังกฤษที่น่าสนใจไว้ว่า แท้จริงแล้ว ฐานผู้ฟังส่วนใหญ่ ฟังขณะอยู่ที่บ้าน มากกว่าการฟังช่วงระยะเวลาในการเดินทางเสียอีก นั่นอาจจะเป็นเพราะ การฟัง podcast ส่วนใหญ่ สามารถฟังขณะทำภาระกิจอื่นๆได้ เช่น ขณะล้างจาน ซักผ้า รีดผ้า เป็นต้น ซึ่งสถิตินี้ระบุไว้กว่า 52% เลือกฟังจากที่บ้าน ในขณะที่ 30% นั้นอยู่ในขณะการเดินทางสาธารณะ และแน่นอนว่า เครื่องมือที่หนีไม่พ้นการใช้ฟังก็คือมือถือสมาร์ตโฟนมากถึง 55% เลยทีเดียว
ผู้ใหญ่เลือกฟังเพื่ออัพเดทข้อมูลใหม่ ในขณะที่วัยรุ่นฟังเพื่อความบันเทิงและการเรียนรู้
Podcast เทรนด์ ที่แต่งต่างอย่างเห็นได้ชัดคือจุดประสงค์ในการฟังของแต่ละกลุ่มอายุ โดยวัยรุ่นที่อายุ 18-24 มีพฤติกรรมการฟังโดยเน้นการเพื่อความบันเทิงเป็นหลัก แต่ในขณะที่ผู้ใหญ่ที่มีอายุมากขึ้นแล้วนั้น มีจุดประสงค์ค่อนไปทั้งความบันเทิง เพื่อการเรียนรู้ และเพื่ออัพเดทข่าวสารให้ทันสมัย
จากเทรนด์ดังกล่าวที่ยกมาให้ผู้อ่านทุกท่าน คงจะพอสังเกตได้ว่าในปี 2020 นี้ podcast กำลังก้าวสู่ตลาดไทยมากขึ้น ด้วยการเติบโตของกลุ่มผู้ฟังที่ชัดเจนโดยเฉพาะในต่างประเทศ จึงทำให้ podcast กลายเป็นช่องทางการสื่อสารของแบรนด์ที่มุ่งเน้นกลุ่มลูกค้าที่อายุน้อยลง และไม่จำกัดอยู่บนเพียงสื่อเดิมๆ ทั้งนี้วงการ podcast ไทยก็มีสื่อผู้เล่นรายใหญ่ ไม่ว่าจะเป็น The Standard หรือ Mission To The Moon ที่นักฟังชาวไทยคงจะรู้จักกันดี (หากอยากทราบว่ามีใครอีก อ่านต่อได้ที่นี่ https://mktru.com/bizperspective/2020/10/02/thai-podcast/ )
อ้างอิง:
